Παραχελωίτιδα: Eκεί η σύγχρονη πάλη του σκοτεινού Νεοέλληνα με το αρχαίο … φως της .. Πέτρας!

 

Παραχελωίτιδα: Eκεί η σύγχρονη πάλη του σκοτεινού Νεοέλληνα με το αρχαίο … φως της .. Πέτρας!

Εδώ κάθε «Πέτρα» είναι ένα απόσπασμα λόγου, κάθε ίσκιος δέντρου μια προσευχή, αλλά κάτω από το χώμα, τους θάμνους και την αδιαφορία που «καλλιεργεί» το κράτος, χωρίς καθαρισμούς, χωρίς έρευνες, χωρίς μελέτες, χωρίς ανασκαφές …

 

Του Γιώργου Π. Μπαμπάνη

 

Στην καρδιά της Ακαρνανίας, εκεί όπου ο Αχελώος κυλά σαν αρχαία μνήμη που δεν λέει να σβήσει, απλώνεται η Παραχελωΐτιδα – τόπος ιερός, χώμα βαθύ, όπου το νερό συναντά τον χρόνο και ο χρόνος επιστρέφει ως φωνή. 

 

Εδώ κάθε πέτρα είναι ένα απόσπασμα λόγου, κάθε ίσκιος δέντρου μια προσευχή. Κι ο άνθρωπος, αν σταθεί για λίγο σιωπηλός, μπορεί να ακούσει κάτι από εκείνη τη φωνή που ακόμη ανασαίνει κάτω από το χορτάρι, που, κατά κανόνα, καλύπτει την … «πέτρα»!

 

Αρχαίες Οινιάδες: το βλέμμα της Ακαρνανίας προς τον πνευματικό ορίζοντα!

 

Στο δυτικό άκρο, κοντά στις εκβολές του ποταμού, δεσπόζουν οι Αρχαίες Οινιάδες. Πόλη κραταιά, οχυρωμένη, με το ισχυρό της τείχος να στέκει ακόμη σαν ανάχωμα στη λήθη. Εδώ ο Αλκμαίων, κυνηγημένος από τύψεις και θεούς, βρήκε καταφύγιο – και ο μύθος ενώθηκε με τη γη.

 

 Οι Οινιάδες υπήρξαν κάποτε μήλον έριδος βασιλέων και στρατών: οι Αθηναίοι τις ήθελαν για να ελέγχουν τον Πατραϊκό, οι Αιτωλοί για να ορίζουν τον Αχελώο. Ο Φίλιππος ο Ε΄ τις προστάτεψε, όχι από έλεος αλλά από σοφία, διότι όποιος κατέχει τις Οινιάδες, κατέχει το στόμα του ποταμού, το πέρασμα προς τη θάλασσα, το σημείο όπου η ξηρά αναπνέει μέσα στο νερό.

 

Κι εκεί, στο λιμάνι τους, σώζεται ακόμη το αρχαιότερο γνωστό ναυπηγείο του ελληνικού κόσμου.Πέτρινα νεώρια, σκαλισμένα για να δέχονται τις τριήρεις, τους μόχθους και τα όνειρα των ανθρώπων που κοίταζαν τη θάλασσα όχι ως απόσταση, αλλά ως δρόμο προς τη μοίρα. Οι Οινιάδες δεν ήταν απλώς μια πόλη, ήταν το βλέμμα της Ακαρνανίας προς τον ορίζοντα.

 

Αρχαία Παλαιομάνινα: Η γνωστή άγνωστη, η καρδιά της Παραχελωρτίτιδας, αλλά..

 

Λίγο βορειότερα, εκεί όπου ο ποταμός στενεύει και τα νερά του βαραίνουν, στέκεται, χωρίς όνομα, χωρίς ενδιαφέρον, αλλά με αιδώ και ντροπή για το κράτος, η αρχαία πόλη που εκτείνεται στη θέση της σημερινής Παλαιομάνινας, με ιστορία πέντε χιλιετιών! Η πόλη αυτή έλεγχε τα περάσματα του Αχελώου, κόμβος ζωτικός ανάμεσα σε Στράτο και Οινιάδες. 

 

Στους λόφους της και στις πλαγιές της , ο χρόνος φύλαξε θαύματα: τη θρυλική Αυλόπορτα, το αρχαιότερο τόξο της αρχιτεκτονικής ιστορίας, τον θολωτό τάφο της Μήλας, μνημείο μυκηναϊκού μεγαλείου, και εκείνη την απλή, μα ανυπέρβλητη επιγραφή του Διός, που μαρτυρεί ότι εδώ κατοίκησε η σκέψη του ιερού.

 

 Η Παλαιομάνινα δεν ήταν μόνο φρουρός των περασμάτων. Ήταν ο ρυθμιστής του νοήματος. Συνέδεε το θαλάσσιο πνεύμα των Οινιαδών με την πολιτική σοφία της Στράτου, την εμπορική ζωντάνια με τη στοχαστική βαρύτητα. Ήταν η καρδιά της Παραχελωίτιδας, όπου το χώμα σμίγει με το πνεύμα.

 

Στράτος: Η πρωτεύουσα των Ακαρνάνων και … θρόνος του Διός!

 

Και πιο πάνω, στην ενδοχώρα, δεσπόζει η Στράτος, η πρωτεύουσα των Ακαρνάνων.Εκεί, στις πλαγιές που βλέπουν τον ποταμό, στέκουν ακόμη οι κίονες του ναού του Στρατίου Διός, ενός από τα αγνότερα δείγματα της δωρικής αρχιτεκτονικής. 

 

Η κατασκευή του άρχισε γύρω στο 321 π.Χ., σε εποχή διχασμού και πολέμων, όταν οι Ακαρνάνες μάχονταν τους Αιτωλούς για τη γη και την ψυχή τους. Μα ο ναός δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Οι πολεμικές συγκρούσεις πάγωσαν την οικοδομήκι έτσι το έργο έμεινε ημιτελές, μάρτυρας μιας εποχής που η σμίλη σίγησε μπροστά στη λόγχη.

 

Όμως η ατέλεια αυτή έγινε τελείωση άλλης τάξης. Διότι, ημιτελής πέτρα μαρτυρεί το αιώνιο: ότι ο άνθρωπος, όσο κι αν προσπαθεί να χτίσει για τους θεούς, πάντα σκοντάφτει στην ίδια του τη φύση.Ο πόλεμος που πάγωσε τον ναό δεν ήταν μονάχα των Αιτωλών και των Ακαρνάνων, ήταν ο πόλεμος του ανθρώπου με το ίδιο του το φως.

 

Κι έτσι ο ναός του Διός στέκει ακόμη, όχι μισός, αλλά ανοιχτός. Ανοιχτός προς τον ουρανό, σαν προσευχή που συνεχίζει να γράφεται με τα χρόνια, με τον άνεμο και με τη σιωπή των περαστικών.

 

Κι όταν σταθείς εκεί, στην κορυφή του λόφου, κοιτάζοντας προς τα κάτω την κοίτη του Αχελώου, νιώθεις πως ο τόπος αυτός δεν είναι απλώς αρχαιολογικός, είναι φιλοσοφικός. 

 

Είναι μια συνεχής υπενθύμιση ότι η Ελλάδα δεν είναι μόνο τα ερείπια, αλλά το βλέμμα που τα διαβάζει. Η Παραχελωΐτιδα ζητά όχι μονάχα ανάδειξη, αλλά αναγνώριση, για να τη δούμε ξανά, όχι σαν σκηνικό, αλλά σαν σώμα μνήμης. 

 

Γιατί εδώ, κάθε τι που σώζεται δεν είναι μόνο παρελθόν, είναι υπόσχεση. Και κάθε τι που χάθηκε, δεν χάθηκε, αλλά απλώς μεταμορφώθηκε σε λόγο, ποτάμι και φως.

 

Ο Αχελώος κυλά ακόμη ανάμεσα στα ερείπια, ψιθυρίζει με τη φωνή όλων των αιώνων:«ό,τι ξεχνάς, παύει να υπάρχει,κι ό,τι θυμάσαι, ξαναγεννιέται»., κουβαλώντας μέσα του τα θραύσματα της ιστορίας και της ψυχής μας.

 

 Κι όποιος σταθεί στην όχθη του, θα καταλάβει πως αυτός ο τόπος δεν χρειάζεται να «αναδειχθεί». Χρειάζεται απλώς να τον ακούσουμε.

 

Πηγές φωτογραφιών: Βασίλης Γαλατάς, Above View, Τάσος Καραΐσκος